مالتودکسترین دارویی

مالتودکسترین دارویی

مالتودکسترین دارویی حاصل هیدرولیز جزئی نشاسته است، محصول محلول در آب، بدون طعم و تقریبا غیر شیرین است  و کاربردهای فراوانی در صنعت دارویی به عنوان رقیق کننده، حامل و پوشش دهنده دارد. از آنجایی که در یک فرمولاسیون، مواد جانبی بر خواص حیاتی فرمولاسیون مانند پایداری و فراهمی زیستی تأثیر می‌گذارد، ارزیابی یک ماده جانبی ایمن و بی‌اثر از نظر تطبیق‌پذیری آن اهمیت ویژه­ای دارد به همین دلیل مالتودکسترین می­تواند به عنوان رقیق‌کننده در قرص‌ها و ماده پوشش‌دهنده در میکروانکپسولاسیون مواد مغذی حساس مختلف مانند ویتامین‌ها استفاده شود. مالتودکسترین کاربردهای دیگری نیز در صنعت دارویی دارد که در ادامه به­طور خلاصه شرح داده شده است.

کاربردهای اصلی مالتودکسترین دارویی

پرنیوزوم ها (Proniosomes)

مالتودکسترین به عنوان حامل در پرونیوزوم‌ها که سیستم‌های نوین دارورسانی هستند باعث انعطاف پذیری نسبت سورفکتانت استفاده شده و سایر مواد کمکی می شود. مالتودکسترین اگرچه یک پلی ساکارید دارای حداقل حلالیت در حلال های آلی است و بنابراین می توان ذرات مالتودکسترین را به سادگی با افزودن سورفکتانت در حلال آلی پوشش داد. برای داروهایی که کارایی کپسولاسیون تحت تأثیر منفی مالتودکسترین قرار می‌گیرد، می‌توان غلظت را برای تولید پرنیوزوم‌هایی با بارگذاری سطحی بیشتر به حداقل رساند. بازده بهینه گیر افتادن را می توان با استفاده از مالتودکسترین و سورفکتانت در نسبت های مساوی بدست آورد.

فیلم هایی با انحلال سریع (Fast Dissolving Films)

مالتودکسترین به عنوان یک پلیمر محلول در آب تشکیل دهنده فیلم عمل می کند و حیاتی ترین و اصلی ترین جزء در فرمولاسیون (40 تا 50 % w/v) است. مالتودکسترین استحکام کششی و حس دهانی خوبی را به فیلم می دهد. مزیت اصلی استفاده از مالتودکسترین، هزینه و در دسترس بودن آن در مقایسه با سایر پلیمرها می­باشد.

رقیق کننده قرص و کپسول:

مالتودکسترین های مشتق شده از نشاسته به عنوان یک رقیق کننده در قرص ها و همچنین کپسول ها کاندیدای ایده آل هستند. به دلیل ویژگی‌های بی‌رنگ و بی‌طعم، نسبت به سایرین ارجحیت دارند و به‌طور گسترده در صنعت داروسازی استفاده می‌شوند. مالتودکسترین علاوه بر اینکه به عنوان رقیق کننده عمل می کند، می تواند با سایر مواد کمکی پردازش شود تا با فشرده سازی مستقیم API سازگار باشد.

خشک کردن با اسپری مشترک (Co-spray drying)

یکی از نقش های اصلی مالتودکسترین اجازه فشرده سازی مستقیم (Direct Compression)قرص ها است. فشرده سازی مستقیم روش ترجیحی برای تهیه قرص است، اما تخمین زده شده است که بیش از 20٪ از مواد فعال دارویی (API) را نمی توان از طریق فشرده سازی مستقیم به قرص تبدیل کرد، زیرا اکثر API فاقد توانایی جریان، انسجام یا خواص روان کنندگی مورد نیاز برای فشرده سازی مستقیم هستند. بنابراین، برای دستیابی به آگلومره های API/اکسیپین با خواص مطلوب برای فشرده سازی، باید به سایر تکنیک های دانه بندی (خشک یا مرطوب) متوسل شد.

این شامل چندین مرحله پردازش مانند خشک کردن، مخلوط کردن، دانه بندی و دوباره خشک کردن است. همچنین تجهیزات مختلفی مورد نیاز است و روش‌های نوشتاری متعددی باید دنبال شود و آزمایش‌های پایین دستی گسترده برای همگنی / تفکیک پودر انجام شود.

علاوه بر این، دانه‌بندی مرطوب یک فرآیند دسته‌ای است و مقیاس‌پذیری این تکنیک فرآیندی کار فشرده و زمان‌بر است. خشک کردن همزمان با اسپری مخلوطی از پلی ساکاریدها مانند مالتودکسترین و API همراه با پلی ال های مونوساکارید (به عنوان مثال: اریتریتول، مانیتول) یک روش جایگزین برای به دست آوردن یک فرآیند کاملاً پیوسته بدون دانه بندی، آسیاب کردن و مخلوط کردن مراحل بین خشک کردن اسپری و تراکم فراهم می کند. با استفاده از این تکنیک تعداد عملیات واحد کاهش می‌یابد، راندمان تولید را بهبود می‌بخشد و هزینه‌ها را کاهش می‌دهد، به ویژه اینکه خشک کردن اسپری تکنیکی است که می‌توان آن را به راحتی خودکار و برای تجزیه و تحلیل محصول در خط مجهز کرد.

جمع‌بندی

مالتودکسترین دارویی یک اکسیپیِنت چندمنظوره است که نقش مهمی در بهبود پایداری، قابلیت حل، فرایند تولید و کیفیت نهایی داروها ایفا می‌کند. از کاربردهای کلیدی آن می‌توان به پرنیوزوم‌ها، فیلم‌های انحلال سریع، رقیق‌کننده در قرص و کپسول، و فرآیند خشک‌کردن اسپری اشاره کرد.

به‌دلیل ایمنی بالا، قیمت مناسب و عملکرد متنوع، مالتودکسترین یکی از محبوب‌ترین مواد جانبی در فرمولاسیون دارویی مدرن محسوب می‌شود.

نوسنده: ویدا خودکاری